ETF مخفف عبارت Exchange Traded Fund به معنی صندوق قابل معامله در بورس است. دیگر صندوق‌های سرمایه گذاری امکان معامله را ندارند و سرمایه گذاران برای خرید و فروش واحدهای سرمایه گذاری باید اغلب از طریق مراجعه به صندوقی که در آن سرمایه گذاری کرده‌اند اقدام کنند. ولی واحد سرمایه گذاری این نوع صندوق‌ها مشابه سهام عادی به راحتی قابل خرید و فروش است. یعنی هر میزان درصد از واحدهای کل یک صندوق را تهیه کنیم به همان نسبت از کل سرمایه گذاری صندوق بهره‌مند می‌شویم و چون قیمت این واحدها ارزان است گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری است.
تاریخچه پیدایش صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله
پیشینه شکل‌گیری صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله به بحران مالی سال 1987 باز می‌گردد. در سال 1987 روز دوشنبه که به دوشنبه سیاه معروف است شاخص داوجونز 508 واحد یا 22.61 درصد سقوط کرد و باعث وارد آمدن زیان 500 میلیارد دلاری به سرمایه‌گذاران در بورس شد.
سرمایه‌گذاران صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، در آن سال به این دلیل که برای کشف قیمت واحدهای خود و فروش آن باید تا پایان آن روز منتظر می‌ماندند، بیشترین ضرر را متحمل شدند. از اینجا بود که ایده اولیه ایجاد صندوق قابل معامله مطرح شد.
در تاریخ 29 ژوئن سال 1993 صندوق اسپایدر (SPDR) که در حال حاضر بزرگ‌ترین ETF جهان است کار خود را آغاز نمود. سرمایه‌گذاری اصلی این صندوق روی طلا است.
پذیره‌نویسی واحدهای صندوق‌های قابل معامله در ایران، برای اولین بار در بازار فرابورس در تاریخ 29 مرداد سال 1392 انجام شد و افتتاح تابلوی ETF در ششم مهرماه صورت گرفت.
در حال حاضر صندوق قابل معامله آرمان سپهر آشنا به عنوان قدیمی‌ترین صندوق بورسی کشور در حال فعالیت است. این صندوق در تاریخ 07/06/1392 فعالیت خود را آغاز نمود.
ویژگیهای صندوق‌های قابل معامله
ویژگیهای صندوق‌های قابل معامله
از جمله ویژگیهای صندوق‌های قابل معامله که آن را از سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری متمایز می‌کند، مولرد زیر را می‌توان نام برد:
این صندوق‌ها بصورت آنلاین در بورس قابل معامله هستند و به آن‌ها صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در معاملات برخط نیز گفته می‌شود.
صندوق بورسی در برگیرنده تمامی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر است. (صندوق قابل معامله با درآمد ثابت – سهامی – مختلط – طلا – شاخصی و …)
NAV این صندوق‌ها هر 2 دقیقه یکبار بروزرسانی می‌شود. بنابراین لازم نیست برای خرید و فروش واحدهای خود مانند صندوق‌های غیرقابل معامله منتظر کشف قیمت تا روز بعد بمانید.
خرید و فروش واحدهای صندوق‌های قابل معامله معاف از مالیات است.
کارمزد صندوق‌های ETF از نوع درآمد ثابت فقط شامل کارمزد خرید و فروش واحد می‌شود کارمزد خرید ۰٫000725 و کارمزد فروش هم ۰٫000725 ضرب در کل قیمت خرید یا فروش می‌باشد و در مجموع کارمزد خرید و فروش 0.00145 است.
کارمزد صندوق‌های ETF از نوع سهامی فقط شامل کارمزد خرید و فروش واحد می‌شود کارمزد خرید ۰٫00464 و کارمزد فروش هم ۰٫00475 ضرب در کل قیمت خرید یا فروش می‌باشد و در مجموع کارمزد خرید و فروش 0.00939 است.
کارمزد صندوق‌های ETF از نوع مختلط فقط شامل کارمزد خرید و فروش واحد می‌شود کارمزد خرید ۰٫00243 و کارمزد فروش هم ۰٫00264 ضرب در کل قیمت خرید یا فروش می‌باشد و در مجموع کارمزد خرید و فروش 0.00507 است.
همچنین هزینه‌های عملیاتی صندوق قابل معامله در مقایسه با سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به دلیل انتقال هزینه‌های ارائه خدمات مشتری از صندوق به کارگزاری، کمتر است.
صندوق ETF مانند اغلب صندوق‌های غیرقابل معامله ضامن نقدشوندگی ندارد. اما رکن جدیدی به‌عنوان بازارگردان، فراهم آوردن نقدشوندگی در این صندوق‌ها را بر عهده دارد و در مواقعی که عرضه کننده ای وجود ندارد یا تقاضای دیگری وجود نداشته باشد خرید و فروش واحدها را انجام می‌دهد.
تاسیس و فعالیت صندوق‌های قابل معامله تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است. بنابراین این صندوق‌ها شفافیت اطلاعاتی قابل توجهی دارند.
تفاوت اصلی این صندوق‌ها با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک افزایش نقدشوندگی با بهره‌گیری از پتانسیل بازار بورس است.